Sowy Puszczy Bia³owieskiej

Sowy Puszczy Bia³owieskiej - Wstêp

Zespó³ badawczy

Artur Domaszewicz, Zespó³ Badawczy Polskiego Towarzystwa Ochrony Pierwotnej Przyrody.
Zespó³ ornitologiczny/obserwatorzy:
1979-1984; Artur Domaszewicz, Piotr Jab³oñski, Edmunt Kartanas, Tomasz Lippoman, Zenon Lewartowski, Eugeniusz Pugacewicz, Arkadiusz Szymura, Karol Zub, Andrzej Szwagrzak †, Ludwik Tomia³ojæ †, Wies³aw Walankiewicz †, Tomasz Weso³owski †.
1985-2024; Artur Domaszewicz, Arkadiusz Mostowicz, Roman K³osowski.

Informacje dotycz±ce publikacji

Opracowanie jest pok³osiem I Ogólnopolskiego Sympozjum "Strigiformes 83" (Bia³owie¿a 27-29.08.1983). W pracach terenowych uczestniczy³o ok. 120 osób z kó³ naukowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu im. Miko³aja Kopernika. Na sympozjum wypracowano pierwsz± instrukcjê "Liczenia sów". Prezentowane opracowanie nie korzysta³o z ¿adnych zewnêtrznych ¶rodków finansowych. Z niniejszego opracowania mo¿na korzystaæ bez ograniczeñ, lecz wymagamy cytowanie ¼ród³a; Domaszewicz A. 1924. Sowy Puszczy Bia³owieskiej. PTOPP Bia³owie¿a.

Spis tre¶ci

Wstêp
Drzewostany
Powierzchnie badawcze
Metody
Siedliska le¶ne z g³ównych powierzchni badawczych

PUSZCZYK, Strix aluco

SÓWECZKA, Glaucidium passerinum

W£OCHATKA, Aegolius funereus

USZATKA, Asio otus

PUCHACZ, Bubo bubo

Literatura

Wstêp

Dzisiejszy kompleks le¶ny Puszczy Bia³owieskiej le¿y na pograniczu Polski i Bia³orusi, zajmuj±c oko³o 1500 km², z czego czê¶æ polska zajmuje nieco ponad 632 km² (42%).

Puszcza Bia³owieska stanowi relikt pierwotnych krajobrazów le¶nych na staroglacjalnych wysoczyznach morenowych, które dominowa³y w przesz³o¶ci na nizinach ¶rodkowopolskich i pó³nocnopodlaskich. W stosunku do innych obszarów le¶nych Polski i Europy, puszczañski i reliktowy charakter lasów podkre¶la znaczny udzia³ drzewostanów ponad stuletnich naturalnego pochodzenia, o zró¿nicowanej strukturze warstwowej.

Z koñcem plejstocenu, a pocz±tkiem holocenu (11 tys. lat temu) obszary dzisiejszej Puszczy Bia³owieskiej wygl±da³y jak dzisiejsze tereny przej¶ciowe pomiêdzy tundr± a tajg±. Wówczas Puszczê Bia³owiesk± porasta³a ro¶linno¶æ zimnolubna: wierzba zielna, brzoza kar³owata, dêbik o¶miop³atkowy, bylice, trawy, mchy i porosty. W tym okresie na tych obszarach ¿y³y: mamut w³ochaty, nosoro¿ec w³ochaty, pi¿mowó³, nied¼wied¼ jaskiniowy i jeleñ olbrzymi.

Wyniki analizy py³kowej z torfowisk Dziedzinki i Kletna le¿±cych we wschodniej czê¶ci Puszczy Bia³owieskiej (Lata³owa i in. 2016) wskazuj±, ¿e na pocz±tku holocenu (9750-8800 lat p.n.e.) panowa³y tu lasy brzozowe z domieszk± sosy, przypominaj±ce dzisiaj bory bagienne. Wi±za³o siê to z pierwszym z trzech ociepleñ w trakcie zlodowacenia w interglacjale podlaskim. Oko³o 8800 lat p.n.e. sosna wypar³a brzozê staj±c siê g³ównym sk³adnikiem drzewostanów. W okresie 7300-7100 lat p.n.e. w czasie ostatniego ocieplenia, wykszta³ci³y siê wielogatunkowe lasy li¶ciaste. Na podmok³ych siedliskach wystêpowa³a olsza. Jak wynika z danych palinologicznych na stanowisku Czerlon w puszczy, zanotowano niewielk± domieszkê ¶wierka ok. 4000 lat p.n.e. oraz pierwszy istotny wzrost jego populacji dopiero w po³owie pierwszego tysi±clecia n.e. Obecne typy lasów ukszta³towa³y siê oko³o roku 500 p.n.e

Kryteria palinologiczne wskazuj± na pierwsze ¶lady cz³owieka w profilu z Czerlonu datowane s± na ok. 2500-1800 lat p.n.e. które wskazuj± na ¶lad lokalnej obecno¶ci plemion schy³kowego neolitu. Kolejne, s³abe epizody osadnicze datuje siê na ok. 1200-650 lat p.n.e. w pó¼nej epoce br±zu i wczesnej epoki ¿elaza (Lata³owa i in. 2016; Keczyñski 2017).